Ի՞նչ է սակավարյունությունը, որո՞նք են դրա ախտանշաններն ու բուժման եղանակները

Անեմիան կամ սակավարյունություն հիվանդություն է, որը բնորոշվում է արյան մեջ հեմոգլոբինի և/կամ էրիթրոցիտների մակարդակի նվազմամբ:

Անեմիայի առաջացման հիմնական պատճառներն են.

Սննդակարգը. անեմիայի պատճառ կարող է դառնալ երկաթով, B12 վիտամինով, ֆոլաթթվով և C վիտամինով հարուստ սննդամթերքի պակասը:

Ոսկրածուծում էրթրեցիտների արտադրման խանգարումը. այս դեպքում անեմիային կարող են ուղեկցել երիկամների հիվանդությունները, սպիտակուցային հյուծումը, էնդոկրինային անբավարարությունը, քրոնիկ վարակները և օնկոլոգիական հիվանդությունները:

Հեմոլիզ. սա էրիթրոցիտների կյանքի տևողության կրճատումն է: Որպես կանոն էրիթրոցիտներն «ապրում» են 4 ամիս, սակայն որոշ ախտաբանական գործընթացների հետևանքով դրանք կարող են շատ ավելի շուտ ոչնչանալ: Հեմոլիզի հիմնական պատճառը էրիթրոցիտների ֆունկցիայի խանգարումն է կամ դրանց արատը: Որոշ դեպքերում հեմոլիզի պատճառ կարող են դառնալ նույնիսկ փայծաղի ախտաբանությունները:

Աղեստամոքսային տրակտի աշխատանքի խանգարումներ (ներծծման գործընթացի խանգարում). երկաթի ներծծումը տեղի է ունենում ստամոքսում կամ բարակ աղիքի վերին հատվածում, ուստի այդ գործընթացի խանգարման դեպքում առաջանում է սակավարյունություն:

Քրոնիկ արյան կորուստ. սա անեմիայի գլխավոր պատճառներից մեկն է (աղեստամոքսային արյունահոսություն, քթից արյունահոսություն, արգանդային արյունահոսություն և այլն):

Անեմիայի դասակարգումը

  • Երկաթդեֆիցիտային անեմիա. հիմնական պատճառը երկաթի պակասն է կամ դրա կորուստը արյունահոսության հետևանքով: Սակավարյունության այս տեսակը հաճախ առաջանում է հղիության ժամանակ:
  • Հեմոլիտիկ անեմիա. առաջանում է էրիթրոցիտների հեմոլիզի հետևանքով: Կարող է պայմանավորված լինել տարբեր պատճառներով (աուտոիմունային հիվանդություններ, սթրես, թունավորում և այլն):
  • Պերինիցիոզ անեմիա (անեմիա վիտամին B12 պակասորդային). անեմիայի այս տեսակը զարգանում է վիտամին B12 դեֆիցիտի հետևանքով, իսկ այդ վիտամինն անհրաժեշտ է էրիթրոցիտների զարգացման, ինչպես նաև նյարդային համակարգի անխափան աշխատանքի համար: Այս տեսակը հաճախ առաջանում է տարեցների մոտ, աղեստամոքսային տրակտի օրգանների հիվանդությունների դեպքում, ինչպես նաև մակաբույծների առկայության հետևանքով:
  • Մանգաղաբջջային անեմիա. բավականին բարդ ժառանգական հիվանդություն է, որի դեպքում էրիթրոցիտներն ունենում են մանգաղի տեսք, ինչը հետևանքով էլ առաջանում է անեմիա ու դեղնախտ, ինչպես նաև դանդաղում է արյան հոսքը:
  • Ապլաստիկ անեմիա. այս դեպքում ոսկրածուծում նկատվում է արյան բջիջներ արտադրող հյուսվածքների պակաս, ինչն էլ հանգեցնում է սակավարյունության:
  • Բնածին սֆերոցիտար անեմիա. սա սակավարյունության ժառանգական տեսակն է, որի դեպքում էրիթրոցիտները շատ արագ քայքայվում են, առաջանում է դեղնախտ, փայծաղը մեծանում է և ի հայտ է գալիս լեղաքարային հիվանդություն:
  • Հղիության ժամանակ առաջացող անեմիա. մեծ մասամբ սա պայմանավորված է լինում երկաթի պակասով:
  • Դեղորայքային անեմիա. առաջանում է որոշ դեղամիջոցների ընդունման հետևանքով (դեղամիջոցներ մալարիայի դեմ, ասպիրին և այլն):

Կախված արյան մեջ հեմոգլոբինի մակարդակից՝ տարբերվում է անեմիայի ծանրության երեք աստիճան.

  • Թեթև. հեմոգլոբինի մակարդակը նորմայից ցածր է, բայց ոչ պակաս, քան 90 գ/լ-ը:
  • Միջին. հեմոգլոբինը 90-70 գ/լ է:
  • Ծանր. հեմոգլոբինի քանակը քիչ է 70 գ/լ-ից։

Անեմիայի հիմնական ախտանշանները

Անեմիայի ախտանշանները կախված են դրա տեսակից, սակայն կան նաև այնպիսի ախտանշաններ, որոնք ընդհանուր են բոլոր տեսակների համար: Դրանց շարքին են դասվում հետևյալները.

  • Թուլություն, աշխատունակության անկում,
  •  Հոգնածություն, դյուրագրգիռություն, քնկոտություն (առանց որևէ պատճառի),
  • Գլխացավեր, ականջներում լսվող աղմուկ, աչքերի առջև սև կետերի առկայություն, գլխապտույտներ,
  • Դիզուրիկ խանգարումներ,
  • Գեոֆագիա (կավիճ կամ հող ուտելու ցանկություն),
  • Հևոց, որն առաջանում է նույնիսկ հանգստի ժամանակ կամ թեթև ֆիզիկական ակտիվությունից հետո,
  • Մազերի, մաշկի և եղունգների տրոֆիկ խանգարումներ,
  • Ցավեր սրտի հատվածում, որոնք նման են ստենոկարդիայի ժամանակ առաջացող ցավին,
  • Ուշագնացություններ, նախաուշագնացային վիճակ,
  • Մկանային թուլություն, մարմնի ցավեր:

Սրտի իշեմիկ հիվանդությամբ տառապող տարեցների մոտ անեմիայի դեպքում ստենոկարդիայի նոպաները սկսում են ավելի հաճախակի բնույթ կրել՝ նույնիսկ քիչ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածության դեպքում:

Անեմիայի տարբեր տեսակներին բնորոշ ախտանաշանները

  • Երկաթդեֆիցիտային անեմիայի դեպքում հիվանդների մոտ կարող է նկատվել պարորեքսիա (սառույց, թուղթ, հող ուտելու ցանկություն): Բացի այդ, այս հիվանդությանը հատուկ է եղունգների փոսընկածությունը, լեզվի բորբոքումն ու բերանի անկյունների ճաքերը:
  • Պերինիցիոզ անեմիան բնորոշվում է վերջույթներում ծակծկոցի զգացողությամբ, անկայուն քայլվածքով, շարժումների կաշկանդվածությամբ, շոշափելիության թուլացմամբ, մտավոր կարողությունների թուլացմամբ, պարբերաբար ի հայտ եկող հալյուցինացիաներով: Առավել ծանր դեպքերում կարող է առաջանալ նաև պարանոյա և նույնիսկ շիզոֆրենիա:
  • Կապարային թունավորման հետևանքով առաջացած անեմիայի դեպքում հիվանդի մոտ առաջանում են մուգ կապույտ գծեր լնդերի վրա, ինչպես նաև որովայնային ուժեղ ցավեր և սրտխառնոց:
  • Էրիթրոցիտների քրոնիկ քայքայման դեպքում առաջանում է դեղնախտ, մեզը ձեռք է բերում կարմիր երանգ, ոտքերը պատվում են խոցերով: Այս հիվանդությամբ տառապող երեխաների զարգացումը սովորավար դանդաղում է: Հաճախ ախտաբանությունն ուղեկցվում է լեղաքարային հիվանդությամբ:
  • Մանգաղաբջջային անեմիան որպես կանոն ուղեկցվում է թուլությամբ, ինչպես նաև հոդերի և որովայնի խոռոչի նոպայանման ցավերով:

Ինչպես պետք է հիվանդը պայքարի սակավարյունության դեմ

Անեմիայի դեպքում հիվանդները պետք է իրենց սննդակարգը հարստացնեն կանաչ բանջարեղենով, կանաչեղենով և հացահատիկներով՝ օրգանիզմն անհրաժեշտ քանակությամբ երկաթով ու ֆոլաթթվով հագեցնելու համար:

Բացի այդ, հարկավոր է հրաժարվել կոֆեին պարունակող ըմպելիքներից՝ հատկապես ուտելու ընթացքում, քանի որ կոֆեինը խանգարում է երկաթի ներծծմանը:

Անեմիայի ախտանշանների առկայության դեպքում հարկավոր է անմիջապես խորհրդակցել մասնագետի հետ, քանի որ հիվանդությունը ժամանակին ախտորոշելը շատ մեծ նշանակություն ունի և կօգնի հետագայում առանց բարեհաջող բուժում իրականացնել և խուսափել բարդություններից: Մասնագետը կվերլուծի անամնեզը և կնշանակի անհրաժեշտ լաբորատոր հետազոտությունները՝ այդ թվում նաև արյան անալիզը:

Անեմիայի բուժումը

Անեմիայի բուժումը կախված է դրա տեսակից և հիվանդության առաջացման պատճառներից: Օրինակ՝ երկաթդեֆիցիտային անեմիայի դեպքում կիրառվում են երկաթ պարունակող դեղանիջոցներ, իսկ հիվանդության առաջացման պատճառը պարզելուց հետո միջոցներ են ձեռնարկվում նաև դրանցից ազատվելու ուղղությամբ:

Եթե անեմիան պայմանավորված է B12 վիտամինի դեֆիցիտով, ապա սովորաբար նշանակվում են այդ վիտամինի ներարկումներ:

Երեխաների մոտ առաջացած անեմիան, որի պատճառ կարող են դառնալ մակաբույծները, հարկավոր է բուժել հակամակաբուծային թերապիայի միջոցով:

Ուժեղ արյունահոսության դեպքում շատ հաճախ նշանակվում է արյան փոխներարկում:

Հղի կանանց մոտ անեմիայի կանխարգելման ու բուժման համար բժիշկները սովորաբար նշանակում են երկաթ պարունակող դեղամիջոցներ և ֆոլաթթու:

Բարդություններ անեմիայի դեպքում

Երկաթդեֆիցիտային սակավարյունությունը հատուկենտ դեպքերում կարող է հանգեցնել հիպօքսիկ կոմայի: Այս դեպքում հիվանդությունն անուշադրության մատնելը կամ ուժեղ արյունահոսությունը կարող են հանգեցնել մահվան:

Սակավարյունության կանխարգելումը

Սակավարյունությունից խուսափելու համար խորհուրդ է տրվում սննդակարգում ներառել երկաթով հարուստ սննդամթերք (ամբողջահատիկ հաց, լոբազգիներ, կանաչ բանջարեղեն, կանաչեղեն, հազարի թերթիկներ, կարմիր անյուղ միս): Բացի այդ, հարկավոր է խուսափել տոքսիկ նյութերից, նավթամթերքից, քիմիական նյութերից և այլ վտանգավոր տարրերից, որոնք կարող են դառնալ ոչ միայն սակավարյունության, այլև մի շարք այլ վտանգավոր հիվանդությունների առաջացման պատճառ:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց zNews

Կիսվե՛ք Ձեր ընկերների հետ

ՆՄԱՆԱՏԻՊ ՆՅՈՒԹԵՐ

Որոնք են մերկ քնելու առավելությունները և թերությունները
Չար հորոսկոպ. պարզի՛ր, թե ինչու ես բոլորին նյարդայնացնում
Թեստ. Ճանաչու՞մ եք հայ գրողների ստեղծագործությունները
Սեքսի մասին ամենազավեշտալի առասպելները
Իմաստուն առակ այն մասին, թե որտեղ է թաքնված մեր երջանկությունը
Ոգեշնչող և մոտիվացնող 30 միտք մեծ մտածողներից

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ

Մարդկանց 97 %-ը նույնիսկ այս գրքերի անունները չգիտի. իսկ դու՞ք
6 սեռական ցանկություններ, որոնց ձգտում են շատ տղամարդիկ, բայց երբեք չեն բարձրաձայնում
Թեստ․ Լա՞վ գիտես հայերեն ուղղագրություն, դե փորձի՛ր մեզ հետ ստուգել գիտելիքներդ
Ստուգիր գիտելիքներդ. դեռ ոչ ոք իդեալական 10 չի հավաքել այս թեստից առանց արտագրելու
ԹԵՍՏ. Միայն լուսանկարով կճանաչե՞ք հայտնի հայերին
Միայն լավ տրամաբանող մարդկանց կհաջողվի անցնլ այս թեստը
Թեստ. Հիշողություններ ԽՍՀՄ-ից, որքանով եք հիշում այդ տարիները
Դեմքով ճանաչեք էս սրիկային… Մարիամ Ադամյանը լուսանկար է հրապարակել (Photo)
ԹԵՍՏ, որը 10/10 արդյունքով կանցնեն միայն «Քայլող Վիքիպեդիաները»

ԲԱՑ ՄԻ ԹՈՂԵՔ

Որոնք են մերկ քնելու առավելությունները և թերությունները
Չար հորոսկոպ. պարզի՛ր, թե ինչու ես բոլորին նյարդայնացնում
Թեստ. Ճանաչու՞մ եք հայ գրողների ստեղծագործությունները
Սեքսի մասին ամենազավեշտալի առասպելները
Իմաստուն առակ այն մասին, թե որտեղ է թաքնված մեր երջանկությունը
Ոգեշնչող և մոտիվացնող 30 միտք մեծ մտածողներից
«Միսս Տիեզերք Արմենիա» Մոնիկա Գրիգորյանը նշանվել է (Photo)
Կանացի սեքսուալության տեսակները
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Քրիստինե Պեպելյան և Արմենչիկ-«Ժամանակին»