Խորհրդային դարաշրջանի հայտնի ատրիբուտներից մեկն էր թրաշավոր բաժակը, որն ստեղծվել է 1943-ի սեպտեմբերի 11-ին, Գուս-Խրուստալնի քաղաքի հնագույն ապակեգործարանում։

Այս բաժակը, խորհրդային հասարակական սննդի անբաժան մասն էր դարձել։

Քչերը գիտեն, որ մասնագետները տաշած բաժակը ԽՍՀՄ-ի ոչ պաշտոնական մշակութային ատրիբուտ են համարում, որպես հասարակական, ժողովրդական, համախմբող մի բան։

Եվ իրոք, այս բաժակներն ամենուր էին․ գազով հյութի ավտոմատներում, ճաշարաններում, մանկապարտեզներում ու դպրոցներում։

zNews-ը, ձեր ուշադրությանն է ներկայացնում մի քանի հետաքրքիր փաստ այս բաժակի մասին:

1. Խորհրդային թրաշավոր բաժակի դիզայնը վերագրվում է քանդակագործ Վերա Մուխինային, որը «Բանվորն ու կոլտնտեսուհին» մոնումենտալ կոմպոզիցիայի հեղինակն է։ Իրականում Մուխինան միայն կատարելագործել է բաժակի ձևը։ Նրա գծագրությամբ առաջին բաժակները թողարկվել են 1943-ին։

2. Խորհրդային բաժակի հայտնվելը կապված էր գիտա-տեխնիկական առաջընթացով։ Բաժակն այդպիսի տեսք ստացավ, քանի որ կատարելապես համապատասխանում էր աման լվացող մեքենաներին, որոնք ստեղծվել էին դրանից քիչ առաջ․ դրանց մեջ կարելի էր լվանալ միայն որոշակի չափսի սպասք։ Այնպես որ, դրա տեսքը ոչ թե նկարչի երևակայության արդյունք էր, այլ՝ արտադրական անհրաժեշտություն։ Բաժակը ստացվեց ամուր, հաստ և մինիմալիստական։

3. Ի դեպ, բաժակի գինը տարբեր էր, կախված է նիստերի քանակից․ արտադրվում էին 10, 12, 14, 16 և նույնիսկ 20 նիստով բաժակներ։ Ի վերջո կանգ առան ամենահարմարի՝ 16-ի վրա։ Եվ այսպես, 10-ը (ամենառաջին բաժակները) արժեր 3 կոպեկ, 16-ը՝ 7 կոպեկ, 20-ը՝ 14։ Այնուամենայինիվ բաժակի ծավալը միշտ նույնն էր․ մինչև շրջագիծը՝ 200 մլ, մինչև ծայրըը՝ 250։

4. Բաժակն անվանում ուներ․«Մալենկովյան»։ Կապված էր այն ժամանակվա ԽՍՀՄ պաշտպանության նախարար Մալենկովի և նրա հրամանի հետ, ըստ որի՝ զինվորականների որոշ կատեգորիաների ճաշին 200 գրամ օղի էր հասնում։ Իսկ այն զինվորները, որոնք օղի չէին խմում, դրա փոխարեն կարող էին ծխախոտ կամ շաքար ստանալ՝ բաժակի ծավալի չափով։ Հրամանը երկար կյանք չունեցավ, բայց շատ լավ հիշվեց։

5. Դասական դարձած «Երեքով խելք-խելքի տանք» արտահայտությունը նույնպես առընչվում է թրաշավոր բաժակի հետ։ «Մալենկովյան» բաժակը թույլ էր տալիս օղու 0,5 լիտրանոց շիշը մաթեմատիկական ճշգրտությամբ հավասարաչափ բաշխել երեք հոգու միջև․ մինչև թրաշավոր բաժակի ապակե եզրաշերտ լցնելու դեպքում օղին ուղիղ 167 գրամ էր կազմում։

6. Իրականում թրաշավոր բաժակը շատ ավելի վաղուց էր հայտնի, դեռ Պետրոս Մեծի ժամանակներից; Պետրոսին այն նվիրել էին որպես չկոտրվող սպասք՝ ոգելից խմիչքների համար։ Թագավոր նվերը գնահատեց․ նավարկության ժամանակ սեղանին դրված բաժակը ընկավ և իրոք չկոտրվեց։ Առաջին բաժակները նույնպես Գուս-Խրուստալի գործարանում էին արտադրվել։

7. Թրաշավոր բաժակը իր «Առավոտյան նատյուրմորտ» կտավում նկարել է նաև ռուս նկարիչ Կուզմա Պետրով-Վոդկինը 1918 թվականին։

8. Թրաշավոր բաժակն իր նիստերի շնորհիվ շատ ավելի ամուր է և կարող է անվնաս մնալ անգամ բետոնի վրա ընկնելուց։

Նյութը հրապարակման պատրաստեց zNews-ը

Տեղեկացրե՛ք Ձեր մտերիմներին