Ինչո՞ւ են հայկական ազգանուններն ավարտվում «ՅԱՆ»-ով. պատմության հետքերով

Like on FB:

Ինչպես բոլորին հայտնի է, հայկական ավանդական ազգանունների մեծ մասն ունեն «-յան» վերջավորություն՝ Պողոսյան, Գևորգյան, Խաչիկյան, Լևոնյան:

Այսօր Հայաստանում ազգանունների գրեթե 90%-ը վերջանում է «յան»-ով:

Ի՞նչ է նշանակում «յան»

Յան նշանակում է ծագում որոշակի ընտանիքից: Օրինակ, եթե ազգանունը Խաչատրյան է, սա նշանակում է, որ այս մարդու նախնին եղել է Խաչատուր (Խաչատր-Յան): Սովորաբար ազգանունները տալիս էին ընտանիքի ամենատարեց տղամարդու անունով: Հետագայում «յան»-ին ավելացան մասնագիտություններ (նալբանդ – դարբին) – «յան», դարձավ Նալբանդյան: Ես նույնիսկ լսել էի Ստամբուլի հայկական ազգանունը` թուրքական Ստամբուլ քաղաքի անունից:

Որտեղի՞ց է առաջացել ազգանվան այդ վերջավորությունը

Համաձայն մի վարկածի՝ այս ավարտը լատիներենից է եկել հենց Հռոմեական կայսրության հետ հայկական հարևանության ժամանակ, ըստ մեկ այլ վարկածի՝ պարսկերենից:

Ըստ որոշ պատմիչների՝ դեռևս 4-րդ-5-րդ դարերում Հայաստանում գոյություն ունեին ազգանուններ, որոնք ավարտվում էին «յանց»-ով: Ժամանակի ընթացքում վերջին «ց»-ն անհետացավ, մնաց միայն «յան»-ը, որը հետագայում վերածվեց «յան»-ի: Բայց որոշ տեղերում «յանց»-ով ազգանունները դեռ գոյատևում էին: Օրինակ՝ ոչ բոլորը գիտեն, որ Եվգենի Պետրոսյանի իրական անունը Պետրոսյանց է:

Հայոց լեզվում «յան»-ին կարելի է ավելացնել գոյականներ` նրանցից ածականներ ստանալու համար: Օրինակ, եթե «Ամերիկա» բառին «յան» ավելացնեք, կստանաք «ամերիկյան»: Եթե ծիրանը աճեցվում է հայտնի Արարատյան դաշտում, ապա հայերն ասում են. «Սա պտուղ է Արարատյան հովտից»:

Երևանում կարող եք քայլել Կիևյան, Մոսկովյան փողոցներով:

 

Ինչո՞ւ «յան»-ն  այդքան տարածում ստացավ

Համաձայն մի վարկածի՝ ավարտվող «յան»-ը տարածված է եղել միջնադարում, որպեսզի ցույց տա հենց դրանց կրողների հայկական ծագումը:

Ի դեպ, մոլդովացիների կամ իրանցիների մոտ երբեմն կարելի է հանդիպել տեղական ազգանունների, որոնք նույնպես ավարտվում են «յան»-ով (ian): Այնուամենայնիվ, նման ազգանունների կրողները ոչ մի առնչություն չունեն հայերի հետ:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց zNews

Կիսվե՛ք Ձեր ընկերների հետ

Popular

ԹԵՍՏ․ Շատ քչերին է հաջողվում պատասխանել բոլոր հարցերին
Եթե կրծկալով եք քնում, անմիջապես կարդացեք ՍԱ
Սեռական կյանքը դարձել է սովորական. զույգերից ո՞վ է ավելի շուտ սառում և ինչո՞ւ
ԹԵՍՏ․ Այս վագրերից մեկը տարբերվում է մնացածից, կարո՞ղ եք նկատել նրան
Նստատեղի նյարդի բորբոքմանը հրաժեշտ տվեք ընդամենը 10 րոպեում այս բնական միջոցով
Ոտքերի ցավը կարող է լինել վտանգավոր հիվանդության ախտանշան
Չինական այս հնագույն մեթոդը 99% ճշգրտությամբ թույլ է տալիս կանխատեսել երեխայի սեռը․ պարզեք ինքներդ
Թեստ. Կարո՞ղ եք գուշակել այս մրգերի անունները
Մինուս 5 կգ՝ 7 օրվա ընթացքում․ Կատարյալ սննդակարգ, որը կօգնի ձեզ բարելավել կազմվածքը

Latest

Քսենիա Սոբչակը ռեպորտաժ է նկարահանել ՀՀ-ում տիրող իրավիճակի մասին (Video)
5 գործոն, որոնք բարձրացնում են գլխուղեղի կաթվածի հավանականությունը
Թեստ հանելուկ․ Գուշակեցի՞ք, թե որ համեմունքն էր
Ի՞նչ է հաստ աղիքի պոլիպն ու որ դեպքերում է այն վտանգավոր
Սուպեր Սաքոն նշանվել է. Ո՞վ է ռեփերի սիրելին (Photo, Video)
Ինչի՞ց են վախենում կանայք…
Ի՞նչ է տեղի ունենում օրգանիզմի հետ համբույրի ժամանակ
Փորի ճարպից ազատվելու էֆեկտիվ եղանակ` ընդամենը 1 օրում. 100% աշխատող միջոց
Մասնագետները նշել են աղիների քաղցկեղի մասին հուշող այն ախտանշանը, որը հաճախ է անտեսվում