Ինչո՞ւ են հայկական ազգանուններն ավարտվում «ՅԱՆ»-ով. պատմության հետքերով

Ինչպես բոլորին հայտնի է, հայկական ավանդական ազգանունների մեծ մասն ունեն «-յան» վերջավորություն՝ Պողոսյան, Գևորգյան, Խաչիկյան, Լևոնյան:

Այսօր Հայաստանում ազգանունների գրեթե 90%-ը վերջանում է «յան»-ով:

Ի՞նչ է նշանակում «յան»

Յան նշանակում է ծագում որոշակի ընտանիքից: Օրինակ, եթե ազգանունը Խաչատրյան է, սա նշանակում է, որ այս մարդու նախնին եղել է Խաչատուր (Խաչատր-Յան): Սովորաբար ազգանունները տալիս էին ընտանիքի ամենատարեց տղամարդու անունով: Հետագայում «յան»-ին ավելացան մասնագիտություններ (նալբանդ – դարբին) – «յան», դարձավ Նալբանդյան: Ես նույնիսկ լսել էի Ստամբուլի հայկական ազգանունը` թուրքական Ստամբուլ քաղաքի անունից:

Որտեղի՞ց է առաջացել ազգանվան այդ վերջավորությունը

Համաձայն մի վարկածի՝ այս ավարտը լատիներենից է եկել հենց Հռոմեական կայսրության հետ հայկական հարևանության ժամանակ, ըստ մեկ այլ վարկածի՝ պարսկերենից:

Ըստ որոշ պատմիչների՝ դեռևս 4-րդ-5-րդ դարերում Հայաստանում գոյություն ունեին ազգանուններ, որոնք ավարտվում էին «յանց»-ով: Ժամանակի ընթացքում վերջին «ց»-ն անհետացավ, մնաց միայն «յան»-ը, որը հետագայում վերածվեց «յան»-ի: Բայց որոշ տեղերում «յանց»-ով ազգանունները դեռ գոյատևում էին: Օրինակ՝ ոչ բոլորը գիտեն, որ Եվգենի Պետրոսյանի իրական անունը Պետրոսյանց է:

Հայոց լեզվում «յան»-ին կարելի է ավելացնել գոյականներ` նրանցից ածականներ ստանալու համար: Օրինակ, եթե «Ամերիկա» բառին «յան» ավելացնեք, կստանաք «ամերիկյան»: Եթե ծիրանը աճեցվում է հայտնի Արարատյան դաշտում, ապա հայերն ասում են. «Սա պտուղ է Արարատյան հովտից»:

Երևանում կարող եք քայլել Կիևյան, Մոսկովյան փողոցներով:

 

Ինչո՞ւ «յան»-ն  այդքան տարածում ստացավ

Համաձայն մի վարկածի՝ ավարտվող «յան»-ը տարածված է եղել միջնադարում, որպեսզի ցույց տա հենց դրանց կրողների հայկական ծագումը:

Ի դեպ, մոլդովացիների կամ իրանցիների մոտ երբեմն կարելի է հանդիպել տեղական ազգանունների, որոնք նույնպես ավարտվում են «յան»-ով (ian): Այնուամենայնիվ, նման ազգանունների կրողները ոչ մի առնչություն չունեն հայերի հետ:

Նյութը հրապարակման պատրաստեց zNews

Կիսվե՛ք Ձեր ընկերների հետ

ՆՄԱՆԱՏԻՊ ՆՅՈՒԹԵՐ

Աբրահամ Լինքոլնի նամակը` ուղղված որդու ուսուցչին
Չառլի Չապլինի նամակը դստերը` Ջերալդինային
10 դաժան ճշմարտություն, որ ոչ ոք չի ուզում լսել, բայց մեր երջանկությունը կախված է դրանցից
10 փաստ տղամարդկանց մասին, որ պետք է իմանա յուրաքանչյուր իմաստուն կին
Ընդամենը 6 վայրկյան, որը կարող է փոխել ամեն ինչ
10 խորհուրդ երիտասարդներին՝ աշխարհի ամենահաջողակ մարդկանցից

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ

Վիշապի տարվա՝ 2024 թ-ի Արևելյան ՀՈՐՈՍԿՈՊ բոլոր նշանների համար
Քաղցկեղի 8 ազդանշանները, որոնք չի կարելի անուշադրության մատնել
Դաստիարակության 10 ոսկե կանոններ՝ հոգեբան Յուլյա Հիպպենռեյթերից
Ի՞նչ է պետք անել չպաշտպանված սեռական ակտից հետո
Սեռական վարվելակարգի 13 կանոն, որոնք յուրաքանչյուր կին պետք է սովորի
ԹԵՍՏ․ Եկեք տեսնենք՝ դպրոցում ծույլի՞կ ես եղել, թե՞ ոչ
10 խնդիր, որոնց մասին մարդիկ ամաչում են խոսել բժշկի հետ
Ֆրանսիական դիետա. նիհարեք 8 կգ` 14 օրում
Ինչպե՞ս երկարաձգել սեռական ակտը

ԲԱՑ ՄԻ ԹՈՂԵՔ

Տղամարդիկ առանց սեքսի կարող են ապրել առավելագույնը 3 շաբաթ
Ընդհանուր գիտելիքների ԹԵՍՏ․ Փորձեք ճիշտ պատասխանել բոլոր հարցերին
Աբրահամ Լինքոլնի նամակը` ուղղված որդու ուսուցչին
Իմաստուն առակ․ «Ավելին, քան փողը»
Մթերքներ, որոնք օգնում են ապրել մինչև 100 տարի․ Բժիշկ Մյասնիկով
Թեստ հանելուկ․ Դե ասեք՝ ի՞նչն է․․․
Խոխոբ. հավի միս պատրաստելու ամենահամեղ տարբերակը
Թեստ՝ սրատեսների համար․ Քանի՞ ուղտ կա այս նկարում
Վտանգավոր հիվանդություններ, որոնք հնարավոր է ախտորոշել մաշկի հոտով