Գալուստ Գյուլբենկյանի գործունեությանը շատերս ենք ծանոթ:
Այսօր նրա անունը, նույնպես նշվում է մի շարք նավթային մագնատների կողքին, ինչպիսիք են Ռոկֆելեր, Արմանդ և Ժան Պոլ Գետտի:
Հայ գործարարը, իր խելացի քաղաքականության շնորհիվ կարողացավ մեծ հարստություն դիզել:
Խոսակցություններն ասում են, որ նա եղել է ժամանակի առաջին հայ միլիարդատերը:
Գալուստը շատ տաղանդաոր էր և կարողանում էր խոսել 8 լեզվով:
Նա տիպիկ հայ էր, քանի որ նրա համար առաջնայինը իր ընտանիքն էր հոտ՝ գումարը:
Գյուլբենկյանը արմատներով Թբիլիսի քաղաքից է: Ընտանիքը այդ քաղաքում հայտնի, հարուստ առևտրական էր: Սակայն երկար չեն մնում այնտեղ և տեղափոխվում են Պոլիս, որտեղ էլ ծնվում է Գալուստ Գյուլբենկյանը:
Գալուստը մեծ հետաքրքրություն ուներ ֆիզիկայի, ճարտարագիտության նկատմամբ և մտադրված էր հետազոտական աշխատանքներով զբաղվել, սակայն հայրը համոզում է նրան, որպեսզի չզբաղվի դրանով։ Քսան տարեկանում հոր ցանկությամբ, մեկնում է Բաքու նավթաշխարհի մարդկանց հետ ծանոթանալու և իր գիտելիքները հարստացնելու համար։ Ճամփորդության արդյունքում նա գրում է Նավթը էներգիայի աղբյուր ուսումնասիրությունը, որը տպագրվում է Փարիզի հեղինակավոր Revue des Deux Mondes (Երկու աշխարհամասերի անձնագիր) ամսագրում։ Հետագայում նա իր մտահղացումները շարադրում է Անդրկովկասը և Ապշերոնի թերակղզին, ճամփորդական հուշերձեռնարկում։
1892 թվականին Գյուլբենկյանը Լոնդոնում ամուսնանում է Նվարդ Եսայանի հետ։ Նվարդը նույնպես Կեսարիայից էր և սերում էր շատ հարուստ և ազնվական հայ տոհմից։ Նրանք երկու երեխա ունեցան՝ Նուբար Սարգիսը և Ռիտա Սիրվարդը։
Նավթարդյունաբերության մեջ իր առաջին քայլերը Գյուլբենկյանը կատարում է մեկ այլ հանրահայտ նավթարդյունաբերող Ալեքսանդր Մանթաշյանցի՝ Պոլսում գտնվող նավթի գրասենյակում։ Որոշ ժամանակ անց Գյուլբենկյանի ընտանիքը մեկնում է Անգլիա։ Լոնդոնում Գյուլբենկյանը արտոնագիր է ստանում և հիմնում նավթային իր գրասենյակը։ Նա Լոնդոնում Թուրքիայի և Պարսկաստանի դեսպանատների՝ նավթի գծով տնտեսական խորհրդականն էր։ Գիտելիքների մեծ պաշարը և փորձը Գալուստին հնարավորություն են տալիս շատ կարճ ժամանակում դառնալ խոշոր ձեռնարկատեր։
Ինչո՞վ է մեր ազգակիցը հանճարեղ
Առաջին հերթին նա նշանակվում է Օսմանյան կասրության դեսպանը Փարիզում և Լոնդոնում միաժամանակ: Բրիտանական քաղաքցիությունը, լավ պաշտոնը նրան տալիս էին մեծ ազդեցություն: Նա առաջինն էր, ով նկատեց Միջին Արևելքի նավթը: Նրան շատ հաճախ ասում էին աշխարհի քաղաքացի, քանի որ երկաքաքացիություն ուներ, գործունեություն էր ծավալում Եվրոպայում, ապրում էր Փարիզում, և հիանալի կապող օղակ էր Արևելքի և Եվրոպայի միջև:
Նա նաև հայտնի է, որպես «Պարոն 5 %» անունով: Այս անվան տակ կա մի պատմություն: 1912 թվականին նրա շնորհիվ ստողծվում է Թուրքական նավթային ընկերությունը, որի 35 %-ը պատկանում էր թորքիայի ազգային բանակին, 25%-ը՝ Royal-Dutch Shell-ին, 25%-ը Deutche Bank-ին, իսկ 15%-ը՝ Գալուստին:
Անգլիան չի համակերպվում այս մտքի հետ և նոր պայամանագիր է կնքվում: Turkish Petroleum Company-ի բաժնետոմսերի 50% անցնում է Anglo-Persian Oil Compani-ին, իսկ մնացած 25% անցնում են մնացած գործընկերներին: Սակայն այդ գործընկերներից յուրաքանչյուրը 2.5% տալիս է Գյուլբենկյանին, ինչն էլ նրան հավիտյան է մնում: Ասյտեղից էլ նա ստանում է «Պարոն 5%» անվանումը:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց zNews-ը
Կիսվե՛ք Ձեր ընկերների հետ